درمان انسداد مجرای اشکی
(اشکریزش)
انسداد مجرای اشکی (اشکریزش) چيست؟
اشک به وسیله غده اشکی که در سمت بالای کاسه چشم قرار گرفته است تولید میشود. با هر بار پلک زدن، اشک توليد شده روي سطح چشم پخش مي‌شود و ميزان اضافه آن توسط سيستم تخليه کننده اشک از چشم خارج مي‌گردد و به داخل بيني مي‌ريزد. اگر به دقت به گوشه داخلی چشم دقت شود روی لبه هر کدام از پلک‌های پایینی و بالایی منفذ بسیار ریزی دیده میشود که محل ورود اشک به داخل سیستم تخلیه اشکی است. مجرای ریزی این منفذ را به کیسه اشکی که زیر گوشه داخلی چشم قرار گرفته وصل می‌کند. اشکی که وارد کیسه اشکی شده است از طریق مجرای بینی- اشکی (که به طور خلاصه مجرای اشکی نامیده میشود) به بینی تخلیه میشود. به همین دلیل است که ما در موقع گریه کردن دچار آب ریزش بینی می‌شویم. بنابر این سیستم اشکی شامل غدد اشکی اصلی و کمکی، مجاری اشکی، کیسه اشکی و مجرای بینی- اشکی است.
علایم انسداد مجرای اشکی
بیمارانی که دچار انسداد مجرای اشکی شده اند، معمولا با شکایت اشک ریزش مدام یا گهگاهی و خروج چرک از گوشه داخلی چشم به چشم‌پزشک مراجعه می‌کنند. در این بیماران اشک چشم به طور مزمن و دایمی از گوشه چشم مبتلا به روی صورت سر ریز میشود، به طوری که بیماران مجبورند همیشه، حتی در زمانی که در حال استراحت در خانه هستند، اشک چشم مبتلا را با دستمال خشک کنند. در موارد طول کشیده انسداد مجاری اشکی، گاهی عفونت و التهاب حاد کیسه اشکی رخ می‌دهد که به صورت تورم سفت و قرمز و بسیار دردناکی در گوشه داخلی چشم، بین چشم و بینی تظاهر می‌کند که نیاز به درمان فوری و گاهی بستری در بیمارستان دارد.
انسداد مجراي اشکي در کودکان و نوزادان و درمان
انسداد مجراي اشکي در کودکان و نوزادان پديده اي شايع است؛ بطوريکه در نوزادن رسيده( فول ترم) در 5% موارد و در نوزادان نارس تا 30 درصد موارد انسداد مجراي اشکي د موقع تولد مشاهده مي شود. اين کودکان معولا تا سن 8 الي 9 ماهگي در 90% موارد خود به خود بهبود مي يابند و در صورت عدم بهبود خود به خودي، بعد از اين سن سونداژ ( ميل زدن) مجراي اشکي انجام مي شود.اگر سونداژ در سن زير يک سالگي انجام شود، احتمال موفقيت بالاي 90% است و هر چه سن در موقع سونداژ بالاتر باشد، احتمال موفقيت کمتر است. در کودکان بالاي يک سال معمولا 1 الي 2 بار سونداژ انجام مي شود و در صورت عدم موفقيت، لوله مخصوصي از جنس سيليکون ( بنام کراوفورد) در داخل مجراي اشکي کار گذاشته مي شود که تا يک سال در محل باقي مانده و سپس خارج مي گردد.در کودکان بالاي 4 الي 5 سال معمولا نياز به عمل جراحي داکريوسيستورينوستومي (DCR) همراه با کار گذاري لوله سيليکون است.
انسداد مجراي اشکي در بزرگسالان و درمان
انسداد مجراي اشکي فقط در سنين زير دو الي سه سال با ميل زدن يا در اصطلاح سونداژ مجراي اشکي قابل درمان است؛ اما در سنين بالاتر سونداژ فقط جنبه تشخصي دارد و به هيچ وجه براي درمان توصيه نمي شود. لذا در بزرگسالان عملي بنام داکريوسيستورينوستومي (DCR) انجام مي شود که طي آن مجراي اشکي به داخل بيني باز مي شود. حال اگر قسمت ابتدايي مجرا بسته باشد، بايد علاوه بر DCR به مدت چند ماه هم لوله سيليکون گذاشت؛ ولي در صورت بسته بودن قسمت انتهايي فقط DCR کافي است.
