لیزر شبکیه یا PRP
آنچه خواهید خواند...
لیزر شبکیه (PRP) چيست؟
لیزر در مطب پزشك یا كلینیك چشم پزشكی انجام می‌شود. قبل از لیزر، پزشك مردمك را گشاد می‌كند و برای بی‌حس كردن چشم از قطره‌های چشمی استفاده می‌كند. در اتاق تاریك بیمار در مقابل دستگاه لیزر می‌نشیند و پزشك عدسی ویژه‌ای را روی چشم قرار می‌دهد و پرتوهایی با قدرت بالای انرژی روی شبكیه متمركز می‌کند. طی لیزر بیمار ممكن است جرقه‌هایی از نور را ببیند. این جرقه‌ها گاهی باعث سوزش و ناراحتی می‌شوند.
پس از پایان لیزر، بیمار می‌تواند مطب را ترك نماید اما به یك نفر همراه نیاز دارد كه او را به منزل برساند. از آن‌جایی كه مردمك برای چند ساعت گشاد باقی می‌ماند بیمار باید از عینك آفتابی استفاده نماید. احتمالا دید بیمار تا پایان روز تا حدودی تار خواهد بود و چنانچه احساس سوزش و درد چشم نماید برای درمان آن می‌تواند با پزشك خود مشورت كند. پزشكان برای درمان تورم شدید لكه زرد و رتینوپاتی پیشرونده از لیزر استفاده می‌كنند.
لیزردرمانی معمولا بینایی از دست رفته را بر نمی‌گرداند ولی مانع از افزایش اختلال بینایی می‌شود:
تورم لكه زرد
انجام به موقع لیزر می‌تواند میزان بروز اختلال بینایی ناشی از تورم لكه زرد را به نصف برساند اما برای كنترل نشت مایع گاهی بیماران به بیش از یك بار لیزر نیاز دارند. در این روش درمانی، پرتوهای پرانرژی لیزر باعث بسته شدن عروق خونی نشت كننده در مركز شبكیه می‌شوند. همان‌طور که پیشتر گفته شد، به طور كلی لیزر درمانی مانع از افزایش اختلال بینایی می‌شود، اما معمولا بینایی از دست رفته را بر نمی‌گرداند.
رتینوپاتی پیشرونده
در این نوع از بیماری نیز جهت از بین بردن عروق خونی جدید غیر طبیعی از لیزر درمانی استفاده می شود. اما روش آن با نوع قبلی متفاوت است و به جای لیزر موضعی روی نقاط خاص در مركز شبكیه، صدمات سوختگی لیزری در منطقه‌ای دور از مركز شبكیه ایجاد می‌شود. فاكتورهای رشد عروقی كاهش یافته و باعث می‌شود كه عروق اضافی پسرفت كنند.
در این روش مختصری از دید محیطی، دید شب و تمایز رنگ‌ها كاسته می شود. بیمار مبتلا به “رتینوپاتی دیابتی پیشرونده” همواره در معرض خطر خونریزی‌های جدید است. این بدان معنی است كه برای حفظ بینایی گاهی به بیش از یك بار لیزر نیاز است.
عوارض احتمالی لیزر درمانی
لیزر درمانی شبكیه، در بیماری دیابت ممكن است تا حدودی موجب كاهش دید محیطی، كاهش قدرت تطابق، كاهش دید شب، عدم تحمل به نور خورشید و كاهش تمایز رنگ‌ها شود. در طول درمان با لیزر معمولا درد مختصری در چشم ایجاد می‌شود كه قابل تحمل است و می‌توان با داروهای خاصی آن را كنترل كرد. در مجموع با انجام مطالعات گسترده‌ای كه در دنیا در این زمینه انجام شده‌است چنین به اثبات رسیده كه كسانی كه تحت درمان با لیزر قرار گرفته‌اند نسبت به كسانی كه لیزر نشده‌اند از این روش سود فراوان برده‌اند و دید آن‌ها حفظ شده است.
تزریق داخل چشمی داروها
الف: در مواردی كه ورم لكه زرد شدید باشد و یا به درمان‌های قبلی با لیزر جواب نداده باشد می‌توان از تزریق داخل چشمی استفاده كرد.
ب: همچنین در مواردی كه علی‌رغم لیزر درمانی عروق اضافی پسرفت نكنند و یا خونریزی زجاجیه تكرار شود می‌توان از تزریق داخل چشمی داروهایی كه به این منظور ساخته شده‌اند استفاده كرد. تزریق داخل چشمی در اطاق عمل و شرایط استریل انجام می‌شود.
ویتركتومی (جراحی برداشت زجاجیه)
ویتركتومی (جراحی برداشت زجاجیه): گاهی به جای لیزر به عمل جراحی خاصی به نام ویتركتومی برای حفظ بینایی نیاز است. چنانچه در زجاجیه خون زیادی برای مدت طولانی وجود داشته باشد و یا جدا شدگی شبكیه ناشی از رشد بافت‌های فیبروز بر روی شبكیه وجود داشته باشد، ویتركتومی انجام می‌گیرد. در این عمل زجاجیه‌ی كدر برداشته می‌شود.
آمار نشان می‌دهد كه بیماران مبتلا به دیابت نوع اول (بیماران دیابتی وابسته به انسولین) كه بلافاصله پس از خونریزی شدید ویتركتومی می‌شوند در مقایسه با افرادی كه با تاخیر این عمل را انجام می‌دهند دچار اختلال بینایی كمتری می‌شوند. ویتركتومی می‌تواند تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام شود. حین عمل جراحی، پزشك شكاف بسیار كوچكی در صلبیه یا سفیدی چشم (اسکلرا) ایجاد می‌كند و سپس وسیله‌ی كوچكی در چشم قرار می‌دهد كه زجاجیه را خارج و محلول سرم مخصوصی را جایگزین آن می‌نماید. در مواردی كه همزمان، جداشدگی شبكیه نیز وجود داشته باشد زجاجیه و بافت‌های اضافی از روی شبكیه برداشته شده و سپس با استفاده از تزریق گاز و یا روغن سیلیكون به جای زجاجیه‌ی برداشته شده، شبكیه به محل اصلی خود چسبانده می‌شود. بیمار ممكن است پس از عمل به خانه برگردد یا این كه شب را در بیمارستان به سر برد. پس از عمل، چشم بیمار قرمز و حساس می‌شودو جهت محافظت از آن باید از محافظ چشمی برای چند روز تا چند هفته استفاده نمود. همچنین قطره‌های چشمی برای جلوگیری از عفونت و كاهش التهاب تجویز می‌شود.
