از علل تا درمان قوز قرنیه یا کراتوکونوس

کراتوکونوس یا قوز قرنیه یااز جمله بیماری های مربوط به قرنیه چشم بوده که معمولا در دوران نوجوانی و یا در دهه سوم زندگی ایجاد می شود. افرادی که به بیماری قوز قرنیه مبتلا هستند، قرنیه شان نازک شده و معمولا تغییر شکل می دهد. این مشکل می تواند در یک یا هر دو چشم بیمار ایجاد شود. ولی به طور متوسط هر دو چشم درگیر این بیماری می شوند. البته شدت و میزان رشد بیماری در هر دو چشم یکسان نیست. با ما همراه باشید تا در ادامه با عل ایجاد این بیماری و راههای درمان آن بپردازیم.

معمولا برآمدگی و تغییر شکل قرنیه به شکل مخروطی شکل است و از حالت کروی و گرد خود خارج می شود. در افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، انکسار و شکست نور هنگام ورود به چشم دچار مشکل شده و در نهایت باعث اختلال در بینایی فرد می شود. معمولا بروز این بیماری در افرادی که سابقه چنین بیماری را در خانواده شان دارد، بیشتر دیده می شود. قطعا تشخیص زود هنگام این بیماری می تواند از پیشرفت آن جلوگیری کرده و فرد در سنین ابتدایی درگیر شدن به این بیماری درمان شود. البته راه های درمان بسیار زیادی برای این بیماری وجود دارد که در ادامه به این موضوع نیز خواهیم پرداخت.

علت بیماری قوز قرنیه چیست؟
علت دقیق ایجاد قوز قرنيه یا کراتوکونوس هنوز شناخته نشده است. هر چند اين بيماري ارثي نيست، اما ماليدن محكم چشم ـ گرچه علت قوز قرنيه نمي باشد ـ ولي در روند ايجاد آن بي تاثير نيست. به همين دليل به بيماران مبتلا به قوز قرنيه ، توصيه مي شود كه از ماليدن چشم هاي خود بپرهيزند. سندرم داون نیز می تواند توأم با افزایش احتمال ابتلاء به قوز قرنیه باشد. گرچه شواهدی دال بر فاکتورهای ژنتیکی وجود دارد؛ اما این موضوع به این معنی نیست که اگر شما قوز قرنیه داشته باشید، فرزندتان الزاماً به قوز قرنیه مبتلا خواهد شد. فقط 15% بیماران قوز قرنیه، سابقه فامیلی ابتلاء به قوز قرنیه را دارند.

کراتوکونوس یا قوز قرنیه می تواند در یک یا هر دو چشم بروز کند و اغلب در نوجوانی یا بیست و اندی سالگی ظهور می کند و تا سی و اندی سالگی پیشرفت می کند و در این سنین پیشرفت آن کند یا متوقف می شود. بین سنین 15 تا 35 سالگی در هر زمان ممکن است بیماری متوقف شده یا مجددا پیشرفت کند.

راههای درمان قوز قرنیه یا کراتوکونوس
بیماری قوز قرنیه ، بیماری پیچیده ایست و برای کنترل و درمان آن میبایست از راههای مختلف و پیچیده ای استفاده کرد. پزشک میبایست شدت قوز قرنیه شما را بدقت بررسی نموده و ابتدا راهی برای تثبیت شدت آن تجویز نماید. معمولا برای تثبیت قوز قرنیه از عمل کراسلینک استفاده میشود . سپس در صورت ثابت شدن نمره چشم پس از 6 ماه میتوان از راههای مانند عملهای لیزری چشم برای درمان آن بهره جست. در زیر به تفصیل از راههای مختلف کترل و درمان قوز قرنیه چشم صحبت کرده ایم.

۱- استفاده از عینک :

تجويز عينك در مراحل ابتدایی بیماری توسط چشم پزشك تا حد زيادي باعث اصلاح ديد مي شود، البته بايد توجه داشت بيماري ماهيت پيشرونده دارد در نتيجه نمره عينك تجويز شده تغيير خواهد كرد. تا جاییکه فرد دید خوبی داشته باشد ، ما به دنبال راههای دیگر نمیرویم. اما بایست توجه داشت استفاده از عینک هم ایرادهای مخصوص خودش را دارد.

اولین ایراد استفاده از عینک برای قوز قرنیه اینست که در بسیاری از موارد ، دید فرد حتی با عینک هم خوب نمیشود. گاهی افراد به دید بد خود عادت میکنند. اما مثلا اگر از افرادی که از لنزهای اسکلرال (Scleral) استفاده میکنند ، دیدشان را جویا شوید ، آنها به تغییر بالای دید خود و رضایت از زندگی خود معترف خواهند بود.

دومین عامل ، عدم تمایل به استفاده از عینک در افراد یباشد. انواع عملهای لیزری چشم مانند عمل لیزیک ، عمل لازک و عمل فمتولیزیک ، افراد عینکی را به دنیای بدون عینک امیدوار کرده است. ورزش بدون عینک ، مهمانی و تفریح بدون عینک ، و… همه و همه عواملی هستند که افراد را برای استفاده نکردن از عینک ترغیب میکنند. اما متاسفانه همه افراد شرایط مناسب برای عمل لیزیک را ندارند. بخصوص افراد با قوز قرنیه اصلا کاندید مناسبی برای عملهای لیزری ( lasik , PRK , Lasak , …) نیستند .

” لنزهای اسکلرال ” امید تجربه ی زندگی بدون حضور عینک را به این دسته از افراد هدیه میکند. لنزهای اسکلرال معجزه ی قرن جدید هستند که خوشبختانه در کشور ما ، علیرغم تمامی تحریمها و مشکلات ، توسط متخصصین دوره دیده ی چشم ، تجویز میشوند.

بیشتر بخوانید : عمل لیزیک
۲- استفاده از لنزهای هارد یا سخت (لنزهای تماسی) :

با پيشرفت بيماري و افزايش نزديك بيني و آستيگماتيسم نامنظم ، مرحله اي فرا مي رسد كه ديگر با عينك نمي توان ديد را اصلاح كرد و براي اصلاح ديد، بايد از لنزهاي تماسي سخت (Hard Contact Lens) استفاده كرد. این لنزها قابلیت بیشتری برای اصلاح آستیگماتیسم نامنظم ناشی از قوز قرنیه دارند. دید تجربه شده با این لنزها ، بسیار بیشتر از عینک میباشد. اما متاسفانه معایبی نیز بهمراه دارد.

اولین ایراد آن ، سختی در تحمل لنز میباشد. گرچه در صورت تحمل لنز در طولانی مدت ، فرد در نهایت به آن عادت میکند. اما بسیاری از افراد علیرغم دید خوبی که با لنزهای هارد تجربه میکنند ، قادر به تحمل آن بر روی چشم نیستند.احساس مداوم لنز بر روی قرنیه (که اعصاب حسی فراوانی دارد) ، افتادن گاه و بیگاه لنز از چشم ، باعث شده خیلی از افراد راحتی را فدای دید کنند . و از خیر لنز سخت بگذرند.

دومین ایراد آن اینست که در مواقع پیشرفت بیماری و از دست دادن حالت قرنیه ، تجویز لنز سخت نیز برای افراد ناممکن میشود. لنزهای هیبریدی ، ترکیبی از دو لنز هارد (سخت) و سافت (نرم) هستند. بنابر این افراد ، راحتی لنز سافت را به همراه دید خوب لنز هارد ، تجربه میکنند. اما ایراد اصلی این نوع لنزها ،‌مدت زمان استفاده کوتاه ( به اندازه ی لنزهای نرم) ، علیرغم قیمت بالایشان میباشد. بنابر این از لحاظ اقتصادی اصلا به صرفه نمیباشد.

لنزهای اسکلرال (Scleral) بهترین گزینه در میان تمامی راههای بهبود دید، برای افراد دارای قوز قرنیه میباشد. این لنزها ، از جنس لنزهای هارد هستند ، با این تفاوت که بزرگتر از آنها میباشند و قابلیت نفوذپذیری اکسیژن بالاتری دارند. تفاوت دیگر لنز اسکلرال با لنز هارد (سخت ) اینست که ، تکیه گاه این لنزها ، سفیدی چشم است. همین موضوع باعث میشود که بسیاری از مشکلات لنز سخت (بیرون افتادن لنز ، سختی تحمل لنز ، گرد و غبار رفتن زیر لنز ) را نداشته باشند.

3- استفاده از کراسلینک (UVX) :

یک مشکل اساسی در تشخیص قوز قرنیه آن است که در مراحل ابتدایی، بیماری حالت نهفته دارد و مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند. اما در طول زمان پیشرفت کرده و باعث بروز اختلال جدی در بینایی می‌گردد. در مراحل اولیه بیماری، ممکن است تنها مشکل بیمار، تغییر مداوم شماره عینک ، دوبینی، هاله‌ بینی و یا حساسیت به نور باشد. اما با پیشرفت بیماری و تشدید نامنظمی قرنیه، به تدریج دید فرد مبتلا بدتر و بدتر خواهد شد.عمل کراسلینک یا کراس لینکینگ عمدتا برای جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه است؛ گر چه در بیش از 70% موارد بینایی باعینک و بدون عینک نیز بهتر می شود.

این روش صرفا «درمان» نیست. بلکه برای جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه میباشد. بهترین داوطلبین کراسلینک، کسانی هستند که به تازگی دچار قوز قرنیه شده اند ؛ یا افرادی که بیماری آنها در حال پیشرفت است. و همچنین افرادی که لنز تماسی روی چشمشان کاملا جا نمی افتد . البته نه در رابطه با لنزهای اسکلرال . زیرا این لنز قابلیت تجویز برای 99٪ از موارد را دارد.

يكي از درمان هاي جديد كه در چند سال اخير مطرح شده پيوند متقاطع بين رشته هاي كلاژن قرنيه (Collagen Cross-Linking یا CXL) با استفاده از اشعه ماورابنفش و داروي ريبوفلاوين است. این روش جدید،تحولی در جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه و امید های نو بوجود آورده است.

4- استفاده از ایمپلنت رینگ (corneal ring implants) :

رینگ های داخل چشمی برای کاهش یا از بین بردن نزدیک بینی و آستیگماتیسم در بیماران مبتلا به قوز قرنیه ارائه شده است که جایگزین عملکردی است که با لنز یا عینک به دست می آید.در اوایل سال 2006، FDA به طور رسمی تایید کرد رینگ های داخل چشمی ، دستگاه های درمانی هستند که می توانند جایگزین ایمپلنت قرنیه گردند. رینگ قرنیه برای همه ی افراد مبتلا به کراتوکونوس مناسب نیست . و تنها برای بیمارانی است که قوز قرنیه یا کراتوکونوس خفیف و متوسط دارند.

این افراد بایست قرنیه ی شفافی داشته باشند و ضخامت قرنیه برای انجام این عمل ، در آنها کافی باشد. این جراحی ، یک عمل جراحی انکساری نیست ، تا نیاز به عینک و لنزهای تماسی را بطور کامل برطرف نماید. بنابراین احتمال دارد ، بعد از انجام این جراحی ، همچنان نیاز به استفاده از عینک یا لنز را داشته باشید.

5- عمل پیوند قرنیه :

این روش با توجه به نظر دکتر انجام میگیرد. و معمولا اگر بیمار از هیچکدام از روشهای دیگر برای درمان قوز قرنیه نتیجه نگیرد ، توصیه میشود ؛ و بیشتر مناسب افرادیست که قرنیه ی آنها دچار کدورت شده است. البته باید توجه کرد که چون عمل پیوند قرنیه ، یک عمل تهاجمیست ، نتیجه ی آن قابل پیشبینی نیست! یعنی ممکن است بیمار نتیجه ی دلخواه را بگیرد یا نگیرد.
لنزهای اسکلرال برای افرادی که عمل پیوند را انجام داده اند ، بسیار مناسب و کاربردی هستند. و میتوانند دید بسیار خوبی را به فرد بدهند ؛ در عین حال که آسیب و تداخلی با این عمل ندارند.

در پایان:

کلینیک چشم پزشکی صدرا با سالها تجربه آماده ارائه خدمت به شم عزیزان میباشد .لطفا جهت کسب اطلاعات بیشتر ، مشاوره و هماهنگی کلیک نمایید.