ساختار چشم از خارج به داخل دارای سه لایه صلبیه، مشیمیه و شبکیه است. سلول های اصلی بینایی یعنی سلول های استوانه ای و مخروطی در شبکیه واقع هستند و به عنوان یاخته های عصبی چشم سیگنال و پیام بینایی را که از هیپرپلاریزه شدن سلول ها ایجاد گردیده از طریق آکسون های انتهای خود که کنار یکدیگر عصب بینایی را تشکیل می دهند، به مغز می فرستند. عصب بینایی، عصب زوج شماره 2 مغزی است که اطلاعات بینایی را از شبکیه به کورتکس بینایی در لوب پس سری مغز می رساند تا ما بتوانیم تصاویر دنیای اطراف را ببینیم.
آسیب عصب بینایی و علائم ناشی از آن
بینایی یکی از مهمترین و قابل توجه ترین حواس ویژه در انسان و حتی برخی از حیوانات است که 80 درصد اطلاعات محیطی به وسیله آن کسب می گردد. آسیب عصب بینایی از فاکتورها و عوامل بسیار مهم در از دست دادن و یا بروز اختلالات متفاوت در این حس بسیار مهم می باشد که به دلایل متفاوتی رخ داده و علائم مختلفی در انسان ایجاد می نماید.
عوامل آسیب رسان به عصب بینایی
ضربه ها: ضربه های وارد شده به سر به ویژه پشت سر یا همان لوب پس سری که محل اسکان عصب بینایی است، از جمله عوامل آسیب رسان به عصب بینایی می باشد. این اتفاق در تصادفات، سقوط از ارتفاعات و درگیری ها بسیار رخ داده و در موارد شدید می تواند منجر به از دست رفتن کامل بینایی شود.
بیماری گلوکوم ( آب سیاه): مایع بی رنگ و شفافی در زلالیه چشم تشکیل می گردد و از مسیر پرپیچ و خمی به فضای داخل کره چشم رسیده و می تواند سلول های چشمی را تغذیه کرده و به عنوان ضربه گیر عمل نماید. حجم این مایع در کره چشم، فشار چشم نامیده شده و در حالت طبیعی 15 میلیمتر جیوه است. افزایش این فشار از 17 میلیمتر جیوه و رسیدن آن به 20 میلیمتر جیوه افزایش فشار چشم و بیماری گلوکوم نامیده می شود که به دلیل عدم تخلیه صحیح این مایع بوجود می آید. گلوکوم عصب بینایی را شدیدا تحت فشار قرار داده و در موارد درمان نشده منجر به نابینایی مطلق می گردد.
سکته مغزی: سکته مغزی یک عارضه عروقی مغزی در ناحیه ای از مغز است که به دلیل قطع خونرسانی موقت و یا دائمی به عروق خونی کورتکس مغز ایجاد می گردد. این اتفاق می تواند در عروق خونرسان به عصب بینایی در لوب پس سری رخ داده و منجر به ایجاد تاری دید شدید در صورت موقتی بودن و نابینایی کامل در صورت دائمی بودن قطع خونرسانی گردد.
برای خواندن مقالات بیشتر در سایت کلینیک چشم پزشکی صدرا کلیک نمایید
انهدام و آسیب عصب بینایی: با توجه به اینکه از هر چشم یک عصب بینایی به کورتکس مغز می رسد، انهدام و آسیب عصب بینایی یک چشم منجر به نابینایی کامل در همان چشم خواهد شد. تومورهای هیپوفیزی یکی از عوامل آسیب رسان به کیاسمای بینایی یا کیاسمای اپتیک هستند. کیاسمای اپتیک جایی است که عصب های بینایی خارج شده از هر چشم با یکدیگر تلاقی کرده و به شکل معکوس به سمت قشر بینایی حرکت می کنند. آسیب به این ناحیه منجر به ایجاد همی آنوپسی بی تمپورال و یا نیمه بینی دو طرفه گیجگاهی می گردد که در آن هر دو میدان گیجگاهی بینایی کاملا نابینا می شوند. قطع و آسیب عصب های بینایی در مسیر بینایی منجر به ایجاد همی آنوپسی همنام شده و در آن شخص قادر به دیدن اشیا در طرف مقابل چشم نخواهد بود.
پیشگیری از آسیب عصب بینایی
توصیه می شود افرادی که دارای ریسک فاکتورهای زیر هستند، سالانه به منظور چکاپ چشم و جلوگیری از آسیب عصب بینایی به پزشک متخصص چشم مراجعه نمایند.
افراد دارای سابقه خانوادگی گلوکوم
افراد دارای فشار خون، چربی خون و قند خون بالا هستند و ریسک ابتلا به سکته مغزی دارند
افرادی که سابقه ضربات شدید به سر و چشم را داشته اند
افراد بالای 50 سال
توجه داشته باشید ریسک ابتلا به آسیب عصب بینایی در بانوان بیشتر از آقایان است و توصیه می شود خانم ها به نکات ذکر شده بیشتر توجه نمایند.
