رتینوپاتی دیابتی

یکی از شایعترین عارضه چشمی که بیماری دیابت برای چشم بوجود می آورد رتینوپاتی دیابتی نام دارد.در این عارضه شایع بخاطر تاثیر دیابت بر اعصاب، گاهی چشم فرد نابینا می شود. رتینوپاتی دیابتی یا Diabetic retinopathy به قدری شایع است که حدود 93 میلیون نفر بزرگسال در سراسر جهان به آن مبتلا هستند. احتمال ابتلای افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 به بیماری رتنوپاتی دیابتی بسیار بیشتر از دیگر افراد است. از آن جایی که دیابت، محرکی برای بروز رتینوپاتی دیابتی است. قند خون و فشار خون بالا از دلایل ابتلا به این بیماری خواهد بود. عوامل خطرناک دیگر شامل سطح غیر طبیعی لیپیدهای سرم و مصرف دخانیات است.درصد زیادی از افراد مبتلا به دیابت دارای فشار خون بالا و کلسترول کنترل نشده هستند که همین موارد احتمال ابتلا فرد به رتیوپلاتی دیابتی را افزایش می دهد. تقریباً همه افراد مبتلا به بیماری های کلیه ای پیشرفته دچار رتینوپاتی دیابتی هستند یا در آینده به آن مبتلا خواهند شد.
با گذشت زمان، وجود قند خون بالا در داخل عروق می تواند باعث بسته شدن رگ های کوچک مسئول تغذیه شبکیه شده و در نتیجه خون کمتری به شبکیه برسد. در نهایت، چشم مجبور می شود تا برای تأمین خون مورد نیاز خود عروق جدیدی را به وجود آورد. اما این رگ های خونی تازه به وجود آمده به درستی عمل نکرده و ممکن است به سادگی مایعات داخل آن به بیرون نشت پیدا کند.به طور کلی دو نوع رتینوپاتی دیابتی وجود دارد:
رتینوپاتی دیابتی اولیه
این نوع از بیماری رتینوپاتی دیابتی شایع تر از انواع دیگر بوده و به آن رتینوپاتی دیابتی غیر پرولیفراتیو (NPDR) گفته می شود که در آن رگ های جدید خون به وجود نمی آید. زمانی که فردی به NPDR مبتلا شود، دیواره رگ های خونی شبکیه ضعیف شده و گاهی اوقات مایعات و خون از داخل رگ های کوچک به بیرون نشت پیدا کرده و وارد شبکیه چشم می شوند. همچنین، رگ های خونی شبکیه بزرگتر نیز شروع به گشاد شدن کرده و دارای قطر غیر طبیعی می شوند. رتینوپاتی دیابتی غیر پرولیفراتیو ممکن است دارای درجات مختلفی بوده و هر چقدر رگ های خونی بیشتر مسدود شوند، درجه بیماری شدیدتر شود.حتی ممکن است فیبرهای عصبی شبکیه شروع به متورم کردن شده و قسمت اصلی شبکیه (ماکولا) تبدیل به بیماری ورم ماکولار شود. بیماری ورم ماکولار نیاز به درمان خواهد داشت.
رتینوپاتی دیابتی پیشرفته
این نوع از رتینوپاتی دیابتی بسیار شدید از نوع قبلی بوده و آن را به عنوان رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو می شناسند. این نوع از رتینوپاتی دیابتی معمولاً به رگ های خونی آسیب رسانده و باعث بسته شدن کامل آن ها خواهد شد. در نتیجه در شبکیه رگ های خونی غیر طبیعی و جدید به وجود می آید که احتمال نشت مایع و مواد ژله مانند از داخل آن ها زیاد بوده و ممکن است مرکز چشم (زجاجیه) را پر کنند.نهایتاً، بافت اسکار تحریک شده توسط رشد رگ های خونی جدید ممکن است باعث جدا شدن شبکیه از بخش پشتی چشم فرد شوند. اگر رگ های خونی جدید با جریان طبیعی مایعات داخل چشم تداخل داشته باشند، فشار داخل حدقه چشم افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه افزایش فشار چشمی نیز عصب های چشمی ممکن است آسیب دیده و تصاویری که از چشم به مغز ارسال می شوند با مشکل روبرو شوند. در بسیاری از موارد رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو ممکن است باعث ابتلای فرد به بیماری آب سیاه شود.

علائم رتینوپاتی دیابتی
معمولاً بیماری رتینوپاتی دیابتی در مراحل اولیه باعث بروز هیچ گونه علائمی نخواهد شد. اما در مراحل پیشرفته تر فرد شاهد بروز علائم و نشانه های قابل توجهی خواهد بود. در بعضی از موارد تنها علامت قابل تشخیص بروز این بیماری از دست دادن ناگهانی و کامل بینایی فرد است.به طور کلی علائم و نشانه های بروز این بیماری شامل موارد زیر می شود:
تاری دید
نوسان قدرت بینایی
نقض در تشخیص رنگ ها
ضعف و اختلال در دید شب
از دست دادن قسمت هایی از بینایی
از دست دادن ناگهانی و کامل قدرت بینایی
دیدن نقاط تاریک یا خالی در محدوده بینایی
دیدن نقطه، دانه و خطوط شفاف شناور در محدوده دید
رتینوپاتی دیابتی (DR) معمولاً هر دو چشم فرد را درگیر خواهد کرد. مهم ترین نکته بعد از تشخیص این بیماری، اطمینان حاصل کردن از سلامت چشمی و کم بودن احتمال از دست دادن کامل بینایی است. تنها راهی که افراد دیابتی می توانند از بروز رتینوپاتی دیابتی جلوگیری کنند، انجام منظم معاینات چشمی توسط چشم پزشک متخصص است.

عوامل خطر رتینوپاتی دیابتی
هر شخصی که دچار دیابت باشد ممکن است به بیماری رتینوپاتی دیابتی مبتلا شود. البته احتمال ابتلا به این بیماری ممکن است در نتیجه موارد زیر افزایش پیدا کند:
بارداری
کلسترول بالا
فشار خون بالا
استعمال دخانیات و تنباکو
کنترل و مدیریت ضعیف سطح قند خون
آفریقایی – آمریکایی، اسپانیایی یا بومی آمریکا بودن
مدت زمان ابتلا به دیابت : هر چقدر مدت زمان ابتلای فرد به دیابت بیشتر باشد، احتمال ابتلای او به بیماری رتینوپاتی دیابتی نیز بیشتر خواهد بود.

عوارض رتینوپاتی دیابتی
ابتلا به رتینوپاتی دیابتی باعث به وجود آمدن رگ های خونی جدید و غیر طبیعی در قسمت شبکیه چشم می شوند. این رگ های خونی جدید ممکن است باعث بروز عوارض جانبی زیر شود:
نابینایی
خونریزی زجاجیه
جدا شدن شبکیه
گلوکوما (آب سیاه)