دیستروفی فوکس بیماری چشمی است که در آن داخلی ترین لایه قرنیه یعنی لایه سلولهای اندوتلیال تخریب می شود. این لایه سلولی که اندوتلیوم نامیده می شوند، مسئول تنطیم میزان مناسب مایع داخل قرنیه می باشند. سلولهای اندوتلیوم با پمپ کردن مایع اضافی از قرنیه باعث جلوگیری از تورم آن و در نتیجه شفافیت قرنیه می شوند.
این بیماری که دیستروفی فوکس قرنیه و دیستروفی فوکس اندوتیلیال نیز نامیده می شود، معمولا هر دو چشم را گرفتار می کند وبه علت ورم و کدورت قرنیه باعث کاهش تدریجی بینایی می شود.
با پیشرفت بیماری، تورم قرنیه می تواند باعث ایجاد تاول در سطح آن شود که این حالت را کراتوپاتی بولوز می گویند. هیچ روشی برای جلوگیری از دیستروفی فوکس وجود ندارد.
علت دیستروفی فوکس چست؟
علت آن می تواند ژنتیکی باشد؛ اما این بیماری می تواند بدون سابقه فامیلی قبلی بروز کند. دربسیاری از موارد علت آن نامشخص است. علائم این بیماری شامل:
خیرگی و پخش نور و حساسیت به نور
درد چشم
دید مه آلود و تار
دیدن هاله های رنگی در اطراف نور
اشکال دید در شب
تاری بینایی هنگام بیدار شدن که به تدریج در طی روز بهتر می شود
احساس جسم خارجی در چشم
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیستروفی فوکس هستند؟
مشکلات ناشی از بیماری دیسترفی قرنیه فوکس معمولا افراد بالای 50 سال را درگیر می کند؛ گرچه چشم پزشکان نشانه های اولیه ابتلا به بیماری را در سنین پایین تر کشف می کنند. به نظر می رسد که این بیماری در زنان شایعتر از مردان است.
اگر پدر یا مادر شما مبتلا به دیستروفی فوکس باشند، شما تقریبا 50% شانس ابتلا به این بیماری را خواهید داشت.
تشخیص دیستروفی فوکس
معاینه کامل چشم پزشکی برای تشخیص بیماری دیستروفی فوکس ضروری است. در طی معاینه با کمک دستگاه اسلیت لامپ، قرنیه معاینه دقیق می شود. در طی این معاینه چشم پزشک با استفاده از بزرگنمایی تغییرات ظریف سلولهای اندوتلیوم، که مشخصه بیماری فوکس است را ارزیابی می کند.
لایه های قرنیه. دیسترفی اندوتلیال فوکس داخلی ترین لایه قرنیه یعنی اندوتلیوم را درگیر می کند که مسئول تنظیم میزان مایع قرنیه است.
اولین نشانه بالینی فوکس کاهش تعداد سلولهای قرنیه و ظهور ضایعات ظریف قطره مانند در سلولهای اندوتلیوم قرنیه به نام گوتاتا guttata است. آزمایش دیگری که چشم پزشکتان ممکن است انجام دهد، “پاکی متری” یا اندازه گیری ضخامت قرنیه است که در آن افزایش ضخامت قرنیه ناشی از تورم قرنیه مشاهده خواهد شد. همچنین در معاینه کامل چشم در اندازه گیری میزان بینایی به کمک چارت بینایی افت دید ناشی از تورم قرنیه خواهیم داشت.
درمان دیستروفی فوکس
درمان دیستروفی فوکس به مرحله بیماری بستگی دارد. در مراحل اولیه با مصرف قطره های کلرید سدیم 5% (هیپرتونک) مایع اضافی از داخل قرنیه بیرون کشده می شود. اگر مبتلا به دیستروفی فوکس و فشار چشم بالا هستید، چشم پزشکتان ممکن است برای کاهش فشار چشم داروی ضد گلوکوم (آب سیاه) تجویز کند. فشار بالای چشم ممکن است به سلولهای اندوتلیوم صدمه زده و باعث بدتر شدن دیستروفی فوکس شود.
در مراحل پیشرفته تر بیماری، تاول های اپیتلیوم (لایه سطح قرنیه) ممکن است ترکیده و باعث خراش های دردناک قرنیه و تاری دید شود. اگر چنین اتفاقی افتاد یا دیستروفی به مرحله ای پیشرفت کرد که باعث تاری دید قابل توجه شد، معمولا نیاز به پیوند قرنیه است.
می توان به جای پیوند تمام ضخامت قرنیه (پیوند نفوذی یا PK یا Penetrating Keratoplasty)، پیوند لایه ای عمقی اندوتلیال (deep lamellar endothelial keratoplasty (DLEK زد که در این روش جراحی فقط سلولهای اندوتلیوم جایگزین شده و لایه های سطحی تر دست نخورده باقی می ماند. این روش جراحی، قابلیت موفقیت بهتر و عوارض بالقوه کمتری نسبت به پیوند تمام ضخامت، در درمان دیستروفی فوکس دارد.
در سالهای اخیر روش پیشرفته تری از این نوع پیوند به نام کراتوپلاستی اندوتلیال با برداشتن دسمه به کمکلیزر فمتوسکند (FS-DSEk) یا femtosecond laser-assisted Descemet stripping endothelial keratoplasty نتایج تشویق کننده ای در درمان بیماری فوکس داشته است.
احتیاط و ملاحظات در بیماران با دیستروفی فوکس
اگر برای شما تشخیص بیماری فوکس داده شده است، اگر چشم پزشکتان در نظر داشت برای شما عمل لیزیک یا کاتاراکت (آب مروارید) انجام دهد، موضوع را با وی در میان بگذارید. این نوع عملهای جراحی ممکن است اوضاع را وخیم تر کند و دردیستروفی فوکس عملهای جراحی عیوب انکسار ممنوع است.
