دوبینی

بسیاری از ما توانایی می‌توانیم چشمانمان را باز کرده و یک تصویر واضح و شفاف را ببینیم. این عملکرد طبیعی سیستم بینایی است که همه چیز با هم کار کرده و مشکلی به وجود نمی‌آید. اما زمانی که مشکلی پیش آید و ما تصاویر را دوتایی ببینیم، این نشان دهنده ی مشکلی جدی است که‌ باید فورا به دنبال درمان پزشکی آن بود.دیپلوپیا، که دوبینی نیز نامیده می‌شود، یک بیماری بصری است که می‌تواند خفیف یا شدید باشد. انواع بسیاری از دیپلوپیا وجود دارد، زیرا تصاویر ممکن است بطور افقی، عمودی یا مورب از میدان دید خارج شوند. این شرایط ممکن است بر یکی یا هر دو چشم تاثیر گذاشته یا فقط مشکلی موقت باشد.

اگر مشکل دوبینی دارید، حتی اگر موقتی یا خفیف است، لازم است که به یک چشم پزشک یا عینک‌ ساز مراجعه کنید. چشم پزشک می‌تواند علت اصلی دوبینی را تشخیص داده و با توجه به علت، بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهد.

انواع دوبینی چشم
چند نوع دوبینی وجود دارد.

دوبینی دوچشمی
در دوبینی دوچشمی، دوبینی در اثر عدم همترازی چشم‌ها به وجود می‌آید. در این نوع دوبینی زمانی که دو چشم باز هستند فرد دچار دید دوتایی می‌شود اما اگر یکی از چشم‌ها بسته باشد دوبینی از بین می‌رود.
دوبینی تک چشمی
در دوبینی تک چشمی، دوبینی فقط در یک چشم اتفاق می‌افتد و دراثر وجود مشکلی در ساختار چشم ایجاد می‌شود. این نوع دوبینی شیوع کمتری نسبت به دیگر انواع این بیماری داشته و معمولا در اثر خشکی چشم، یک زخم یا بی‌نظمی های دیگر در قرنیه، آب مروارید یا آستیگماتیسم شدید درمان نشده به وجود می‌آید. روش درمان این نوع دوبینی به علت این مشکل بستگی دارد.

برای دریافت نوبت اینترنتی در سایت کلینیک چشم پزشکی صدرا کلیک نمایید
دوبینی موقت
دوبینی موقت معمولا در اثر حوادثی مانند زخم یا جراحت، آسیب به سر یا مسمومیت با موادی مثل الکل به وجود میآید.
دوبینی اختیاری
بسیاری از ما بطور اختیاری، به عنوان مثال با مشاهده عکس‌های استریوسکوپی، تصاویر را دوتایی می‌بینیم (تصاویری عمقی که از یک تصویر مسطح، دو بعدی ساخته شده‌اند).

علل دوبینی
هر چشم تصویر منحصر به فردی از محیط می‌بیند. این دو تصویر توسط مغز با یکدیگر ترکیب شده و بصورت یک تصویر واضح دیده می‌شوند. اگر به ماهیچه‌هایی که چشم‌ها را حرکت می‌دهند یا به اعصابی که حرکات چشم‌ها را کنترل می‌کنند آسیبی وارد آید، تصویر بصورت دوتایی تشکیل می‌شود. هر دو چشم باید همزمان عمل کرده و یک تصویر عمقی از آنچه در میدان دید هست ایجاد کنند.از طرف دیگر، ماهیچه‌هایی که چشم را حرکت می‌دهند ممکن است در اثر بیماری‌های خاصی ضعیف شده و باعث ایجاد دوبینی چشم شوند.

انحراف چشم
در برخی موارد ممکن است چشم‌ها به درستی تنظیم نشوند. این وضعیتانحراف چشم نامیده می‌شود. انحراف چشم در کودکان نسبتا رایج است، اما لزوما منجر به دوبینی نمی‌شود. انحراف چشم باعث می‌شود که چشم‌ها در دو جهت متفاوت تمرکز کنند. این اتفاق ممکن است به این دلیل باشد که عضلات چشمی که آسیب دیده:
فلج یا ضعیف هستند.
حرکت محدودی دارند.
خیلی قوی هستند.
اعصاب نابهنجار آنها را کنترل می‌کنند.
دوبینی موقت
در بعضی موارد، دوبینی موقت است. دوبینی موقت اغلب در اثر مسمومیت با الکل، خستگی یا داروهای خاصی که برای صرع یا حملات ناگهانی استفاده می‌شوند به وجود می‌آید. آسیب‌های وارده به سر، مانند ضربات محکم و ناگهانی نیز باعث ایجاد دوبینی موقت می‌شوند.

برخی از بیمار‌ی‌های خاص تیروئید نیز باعث دوبینی می‌شوند. غده تیروئید در گردن است و هورمونی بنام تیروکسین ترشح می‌کند. تغییر عملکرد تیروئید بر ماهیچه‌های خارجی که چشم‌ها را کنترل می‌کنند تاثیر می‌گذارد. نمونه‌ای از این مورد شامل بیماری گریوز(نوعی پرکاری تیروئید) است.

حمله ایسکمی گذرا یا سکته مغزی
در سکته مغزی یا حمله‌ی ایسکمی گذرا، عروق خونی مغز و اعصاب کنترل کننده‌ی عضلات چشم نیز تحت تأثير قرار می‌گیرند.

آنوریسم
آنوریسم تورم رگ خونی است که می‌تواند بر عصب عضله چشم فشار وارد ‌کند.

همگرایی ناکافی
در همگرایی ناکافی، چشمان شما وقتی خسته هستند برای تمرکز روی کتاب دچار مشکل می‌شوند، و این ممکن است باعث تاری یا دوبینی چشم شود. علت این مشکل ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد که این مشکل به این دلیل به وجود می‌آید که عضلاتی که چشم را کنترل می‌کنند به درستی تنظیم نمی‌شوند.

کراتوکونوس (قوز قرنیه)
قوز قرنیه یک وضعیت دژنراتیو چشم است که سبب نازکی قرنیه و مخروطی شدن آن می‌شود.

دیابت
بیماری دیابت بر رگ‌های خونی که خون را به شبکیه در پشت چشم می‌رسانند اثر می‌گذارد.

میاستنیا گراویس
این بیماری می‌تواند باعث ایجاد ضعف در عضلات بدن، از جمله عضلات کنترل کننده‌ی چشم‌ها شود.

تومور مغزی یا سرطان
تومور یا چیزی زائد در پشت چشم می‌تواند باعث ایجاد مشکل در حرکت آزادانه یا آسیب به اعصاب چشم شود.

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
بیماری‌ که بر سیستم عصبی مرکزی، از جمله اعصاب چشم تأثیر می‌گذارد.

آسیب به سر
آسیب فیزیکی به مغز، اعصاب، ماهیچه‌ها و یا کاسه‌های چشم حرکت چشم و عضلات آن را محدود می‌کند.

علل دوبینی تک چشمی
دوبینی تک چشمی نسبت به دوبینی دو چشمی شیوع کمتری داشته و می‌تواند در اثر شرایط زیر به وجود آید:
آستیگماتیسم: قرنیه (لایه شفاف در جلوی چشم) بطور نامنظم شکل گرفته است. این باعث خطا در شکست نور می‌شود؛ به عبارت دیگر، شکست نور بیشتر یا کمتر از آن‌چه باید باشد، است.
خشکی چشم: در خشکی چشم، چشم به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کند، یا اشک تولید شده به سرعت خشک می‌شود.
تیرگی دور چشم: ممکن است یک آسیب باعث تجمع خون و مایعات در اطراف چشم شود. این اتفاق می‌تواند به چشم یا به عضلات و اعصاب اطراف آن فشار وارد کند.
اختلال در عدسی چشم: به عنوان مثال، آب مروارید، که باعث ایجاد لکه‌های ابری روی عدسی چشم می‌شود.
ناهنجاری شبکیه: به عنوان مثال، دژنراسیون ماکولا، که در آن میدان دید فرد به آرامی ناپدید می‌شود.
علائم
دوبینی ممکن است به خودی خود رخ دهد یا ممکن است با علائم دیگری همراه باشد. علائم دوبینی عبارتند از:

درد در هنگام حرکات چشم، که بر روی یک یا هر دو چشم تاثیر می‌گذارد.
درد در اطراف چشم، مانند درد ابروها و شقیقه‌ها
سردرد
حالت تهوع
افتادگی پلک
ضعف چشم‌ها
ناهماهنگی چشم‌ها، که باعث سرگردانی چشم یا لوچی و انحراف چشم می‌شود.
سرگیجه
تشخیص
تشخیص دوبینی برای چشم پزشک (متخصص چشم) چالش برانگیز است زیرا دوبینی علل زیادی دارد. اولین سوالی که متخصص می‌پرسد تا تعداد علل را کاهش دهد، این است که آیا دوبینی تک چشمی یا دوچشمی است. اگر دوبینی تک چشمی باشد، به اين معناست كه مشكل بيشتر در داخل چشم وجود دارد، نه در اعصاب و در نتيجه مشکل خفیف‌تر است.

درمان دوبینی
دوره‌ی درمان دوبینی به این بستگی دارد که دوبینی در اثر کدامیک از موارد زیر ایجاد شده است:
آستیگماتیسم
در بسیاری از مواردی که فرد بیماری آستیگماتیسم دارد، استفاده ازلنزهای مناسب (عینک یا لنزهای تماسی) می‌توانند خمیدگی قرنیه را از بین برده و عبور نور ورودی به چشم را تصحیح کنند. جراحی لیزر نیز گزینه دیگری برای درمان است. این درمان شامل تغییر شکل قرنیه با لیزر است.
آب مروارید
گاهیآب مروارید می‌تواند باعث دوبینی چشم شود. در بسیاری از موارد، جراحی بهترین روش درمان است که دوبینی و حالت ابری را از بین می‌برد. متاسفانه، در برخی از موارد، خود عمل باعث دوبینی می‌شود.
سندرم خشکی چشم
اگر چشم‌ها اشک کافی تولید نکنند یا اشک تولید شده به سرعت خشک شود، چشم‌ها ملتهب و دردناک می‌شوند. این اتفاق باعث دوبینی می‌شود.اغلب تجویز قطره‌های چشمی بعنوان جایگزینی برای قطره اشک این وضعیت را از بین می‌برند. فقط در موارد بسیار نادر نیاز به عمل جراحی است.

درمان دوبینی دو چشمی
درمان دوبینی دوچشمی با توجه به علت آن متفاوت است، اما شامل موارد زیر می شود:
عینک زدن
تمرینات چشم
استفاده از لنزهای تماسی مات یا غیر شفاف
افزودن بلورهای نازک، پلاستیکی وشفاف روی شیشه‌های عینک
تزریق بوتاکس به عضلات چشم که باعث ریلکس ماندن عضلات می‌شود.
استفاده از پچ چشم
جراحی عضلات چشم برای اصلاح موقعیت آنها