گاهی به علت گشاد شدن مردمک چشم ، رنگ چشم تغییر می کند. گاهی رنگ های محیط (همچون نور و لباس ها) می توانند حالتی خیالی از تغییر رنگ چشم را ایجاد کنند. در این شرایط به نظر می رسد که رنگ چشم تغییر کرده در حالی که واقعا این گونه نیست. اما اگر متوجه تغییر رنگ واقعی در یک یا هر دو چشم شدید، برای معاینه شدن به چشم پزشک مراجعه کنید. تغییر رنگ چشم اغلب بی خطر است، گاهی نیز می تواند از علائم اختلالی باشد که به درمان نیاز دارد.تغییر رنگ چشم به ندرت رخ می دهد.
عواملی که می توانند سبب تغییر رنگ چشم شوند شامل ژن ها، بیماری، داروها و ضربه هستند. اکثر کودکان تا زمانی که به۹ ماهگی برسند، رنگ چشمی دارند که تا آخر عمرشان باقی می ماند. برای مثال ممکن است که در طول اولین ماه های زندگی، چشم های نوزاد آبی- خاکستری به نظر برسند و بعدها با رشد رنگدانه، چشم ها تیره تر شوند. یک سری موارد می توانند رنگ چشم را در هر سنی تغییر دهند. تغییر رنگ چشم می تواند تنها به عنبیه ربط داشته باشد یا تغییر در سایر قسمت های چشم می تواند باعث شود که عنبیه متفاوت به نظر برسد.
تغییرات رنگ چشم که مربوط به عنبیه هستند
لکه های روی عنبیه:
نقاط قهوه ای کوچکی روی سطح عنبیه هستند که معمولا به قرار گرفتن در برابر آفتاب ارتباط دارند. این لکه ها معمولا همچون لکه های پوستی، رایج و بدون ضرر هستند.
خال چشم یا نووس (نوی [Nevi] جمع آن است):
لکه های بزرگ تر یا زائده های تیره ای روی چشم هستند که همچون خال گوشتی به نظر می رسند. نوی به علت سلول های رنگدانه به نام ملانوسیت رخ می دهد. نوی معمولا بدون خطر است و رشد آهسته ای دارد اما می تواند از خطرات سرطان محسوب شود. نوی به اندازه لکه های عنبیه رایج نیست و باید توسط چشم پزشک بررسی شود.
لیش ندول ها (Lisch nodules) :
برآمدگی های کوچک قهوه ای هستند که روی عنبیه رشد می کنند. این زائده ها معمولا با اختلالی به نام نوروفیبروماتوز در ارتباطند. نوروفیبروماتوز یک اختلال سیستم عصبی است که سبب می شود تومورهای کوچک روی سلول های عصبی در سرتاسر بدن رشد کنند. به نظر می رسد که این اختلال زمینه ژنتیکی دارد و می تواند در میان اعضای خانواده وجود داشته باشد.
وجود ندول های لیش به تشخیص نوروفیبروماتوز کمک می کند. این ندول ها معمولا بینایی را تحت تاثیر قرار نمی دهند. افراد دچار نوروفیبروماتوز می توانند زندگی عادی ای داشته باشند، مگر این که عوارض جانبی جدی تری وجود داشته باشد.
هتروكرومی ايريدوسيكلیت فوكس (fuchs heterochromic iridocyclitis):
شامل التهاب برخی از ساختارهای جلوی چشم (نظیر قرنیه) است. دلیل بروز این اختلال ناشناخته است و گاهی درمان آن می تواند دشوار باشد. علائم آن شامل آتروفی عنبیه است. آتروفی عنبیه به معنای از دست دادن رنگدانه عنبیه است در نتیجه رنگ چشم تغییر می کند، یا چشم دچار آب مروارید و التهاب می شود. گاهی هتروكرومی ايريدوسيكلیت فوكس منجر به گلوکوما می شود که در صورت عدم درمان می تواند سبب از دست دادن بینایی شود.
سندرم ایردوکورئال اندوتلیال (Iridocorneal endothelial syndrome):
یک ترکیب نادر از سه اختلال است که با هم رشد می کنند و روی قرنیه و عنبیه تاثیر می گذارند. سلول های قرنیه جدا می شوند و به سمت عنبیه حرکت می کنند. این بافت روی عنبیه همچون لکه یا خال به نظر می رسد و روی رنگ چشم تاثیر می گذارد. سندرم ICE معمولا یک چشم را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند منجر به گلوکوما شود.
سندرم پراکندگی رنگدانه:
به این اختلال، از دست دادن رنگدانه هم می گویند. در این سندرم، رنگدانه از سطح عقب عنبیه جدا می شود و در نتیجه آن سلول ها می توانند در هر قسمتی از چشم شناور باشند. این سلول ها می توانند انباشته شوند و سبب افزایش فشار وارده به چشم شوند. این اتفاق اغلب در مردان جوان تر که نزدیک بین هستند رخ می دهد.
این اختلال می تواند روی رنگ چشم هم تاثیر بگذارد و سبب روشن شدن قسمت هایی از عنبیه شود که رنگدانه آن ها از بین رفته. ممکن است افراد دچار این اختلال هیچ علائمی را تجربه نکنند. این اختلال می تواند منجر به گلوکوم رنگدانه ای شود، که سبب تار شدن دید و سایر تغییرات بینایی می شود. معمولا این اختلال هنگامی تشخیص داده می شود که افراد علائم گلوکوما را تجربه می کنند. درمان گلوکوما نیز می تواند موثر باشد.
یوئیت (Uveitis):
یوئیت معمولا به علت التهاب، عفونت، ضربه یا قرار گرفتن در معرض سموم رخ می دهد. این اختلال می تواند سبب شود که کنژنکتیویت (پوشش شفاف روی قسمت سفیدی چشم) قرمز به نظر برسد. اگر عنبیه به عدسی چشم بچسبد و سبب تغییر اندازه و شکل مردمک چشم شود، ممکن است بیماران متوجه تغییراتی در رنگ چشم شوند. یوئیت به توجه فوری پزشکی نیاز دارد.
سندرم هورنر:
سندرم هورنر یک اختلال نادر است که معمولا به علت سکته، تومور یا آسیب به طناب نخاعی رخ می دهد و سبب آسیب به عصب های صورت می شود. این اختلال یک سمت از صورت را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم سندرم هورنر شامل افتادگی پلک چشم، ناهنجار بودن اندازه مردمک چشم و عدم توانایی تعریق در آن قسمت از صورت هستند. وقتی یک مردمک، خیلی بزرگ تر از دیگری باشد، رنگ چشم متفاوت به نظر می رسد. در موارد نادر، سندرم هورنر در نوزادان و اطفال رخ می دهد. سندرم هورنر به علت دپیگمانتاسیون (کاهش رنگدانه) می تواند سبب تغییر رنگ چشم شود.
ضربه:
ضربه به چشم می تواند به عنبیه آسیب بزند و سبب از دست دادن بافت شود. این از دست دادن بافت می تواند سبب شود که رنگ چشم متفاوت به نظر برسد.
بیشتر بخوانید : خطرات استفاده از لنز رنگی
اتساع یا گشادی مردمک چشم:
گشادی مردمک چشم می تواند سبب شود که رنگ آن چشم با چشم دیگر متفاوت به نظر برسد. در این شرایط، رنگ چشم واقعا تغییر نمی کند بلکه اگر مردمک گشاد شود، قسمت کمتری از رنگ عنبیه می تواند دیده شود. مردمک متسع شده چشم می تواند از علائم اختلالات جدی نظیر سکته یا آسیب مغزی باشد. به علاوه می تواند در اثر صدمه به چشم نیز رخ دهد. در برخی موارد، مردمک با درمان به سایز عادی باز می گردد. اصطلاحی که برای تفاوت در اندازه مردمک چشم استفاده می شود، آنیزوکوریا است.
تغییر رنگ چشم که در اثر مصرف دارو ایجاد شده باشد
داروهای گلوکوما که به آن ها پروستاگلاندین می گویند می توانند سبب تغییر رنگ چشم شوند و معمولا با گذر زمان به چشم سایه تیره تری از حالت عادی می دهند. Latisse یک داروی پروستاگلاندین است که برای بلند کردن مژه ها استفاده می شود و تاثیری روی تغییر رنگ چشم ندارد.
تغییرات رنگ چشم که مربوط به عنبیه نیستند
حلقه پیری
حلقه پیری حلقه سفید و کدر دور قرنیه است که به علت تجمع ماده چربی طبیعی به نام لیپید رخ می دهد. این اختلال در اثر کهولت سن رخ می دهد و معمولا بدون خطر است. اغلب سالمندان تا حدی حلقه پیری را تجربه می کنند. حلقه کایزر فلاشر (Kayser Fleischer ring) یک حلقه سبز/ نارنجی در قرنیه است که در اثر بیماری ویلسون رخ می دهد.
بیماری ویلسون
بیماری ویلسون در اثر افزایش سطح مس در بدن رخ می دهد. این اختلال خیلی نادر است و به درمان پزشکی نیاز دارد.
هایفما
هایفما (Hyphema) هنگامی رخ می دهد که به علت صدمه یا بعد از جراحی، در چشم خون دیده می شود.
آب مروارید
آب مروارید شامل تیره شدن عدسی چشم، پشت مردمک چشم است که سبب می شود عدسی خاکستری به نظر برسد. آب مروارید در میان افراد مسن رایج است و روی بینایی تاثیر می گذارد. در بیشتر موارد می توان آب مروارید را به طور موفق با جراحی درمان کرد.
