شاید نتوان گفت که کدامیک از اعضای بدن نوزاد از دیگری مهم تر است، اما بدون شک چشم ها از مهم ترین اعضای بدن نوزاد و جزء اولین وسایل ارتباطی او برای برقراری رابطه با دنیای خارج و کاوش درون آن هستند. بنابراین مراقبت دقیق و صحیح از آنها اهمیت فراوانی دارد. برای کسب اطلاعات دقیق و کاربردی پیرامون بیماری های شایع چشم نوزادان و نحوه مراقبت صحیح از آنها با ما همراه باشید.
1- عفونت چشم نوزادان
یکی از انواع عفونت های شایع ملتحمه چشم (بخش قرمز رنگ درون چشم و پشت پلک ها) ، “افتالمیا نئوناتوروم” نام دارد که در واقع ابتلای به این عارضه در هنگام زایمان طبیعی رخ می دهد و علائم آن در ماه اول بروز خواهد کرد. به این صورت که اگر مادر در حین زایمان به بیماری سوزاک و یا گنوره که یکی از بیماری های منتقله از راه جنسی است مبتلا باشد، چشمان جنین در حین عبور از کانال زایمانی آلوده شده و پس از گذشت یک تا چهار هفته علائم عفونت آن بروز خواهد کرد.
با همگانی کردن چکاندن قطره نیترات نقره درون چشمان نوزادان، در بیمارستان و بلافاصله پس از زایمان، این عفونت درمیان جوامع به طرز چشمگیری کاهش یافت.
از آنجا که چکاندن قطره درون چشم نوزادان برایشان ناخوشایند است، یکی دیگر از راهکارهای درمانی آغشته کردن پلک های نوزاد به پماد اریترومایسین است. این پماد از بروز تمامی عفونت های ایجاد شده توسط کلامیدیا و گنوره جلوگیری می کند.
لازم به ذکر است که انجام این روش تنها مخصوص نوزادانی که به طریقه زایمان طبیعی متولد می شوند نیست، بسیاری از نوزادان حاصل از روش سزارین نیز به عفونت های چشمی کلامیدیایی مبتلا می شوند، بنابراین استفاده از این قطره و یا پماد برای آنها نیز ضرورت دارد.
2- انسداد مجاری اشکی
مجرای اشکی بخشی از دستگاه بینایی است که اشک را از درون چشم به سمت بینی هدایت می کند. مجرای درونی این ساختار به علل مختلفی از جمله عفونت ممکن است دچار انسداد شود. این احتمال نیز وجود دارد که انسداد آن ناشی از عدم کانالیزه شدن (باز شدن) مجرای آن در دوران جنینی است. به این معنی که یکی و یا هر دو مجرای اشکی جنین به صورت یک طناب تو پر است. این انسداد به هر علتی که ایجاد شده باشد دارای نشانه هایی است، به این ترتیب که چشم سمت مبتلا دائماً پر آب بوده و ریزش اشک دارد، بعلاوه در گوشه های داخلی و خارجی آن مخاط (قِی) تجمع پیدا می کند.
از آنجا که بروز این گونه انسدادها معمولاً به علت عفونت رخ می دهد، اقدامات درمانی زیر توصیه می شود.ابتدا دستان خود را تمیز بشویید، خصوصاً نوک انگشتان و زیر ناخن ها. ناخنِ انگشت اشاره ی خود را کاملاً کوتاه کنید تا به پوست بسیار حساس اطراف چشم نوزاد آسیبی نزند.
یک پارچه ی نخی و بدون پرز را بین نوک انگشت خود و یک سطح گرم مانند شوفاژ و یا کتری قرار دهید تا با این کار نوک انگشت شما گرم شود. سپس نوک انگشتتان را به کمی پماد استریل چشمی آغشته کنید تا با پوست نوزاد اصطکاک پیدا نکند. مجرای اشکی را از سمت خارج چشم، به سمت داخل و سپس به سمت انتهای بینی، با ملایمت ماساژ دهید (انگشتتان را در این مسیر بر روی پوست بکشید). این کار باید سه بار در روز و هر بار حداقل 10 مرتبه انجام شود، تا زمانی که انسداد به طور کامل برطرف شده و علائم آن از بین برود.
اگر پس از گذشت چند ماه علائم بهبود پیدا نکرد، احتمالاً انسداد مجرای اشکی آناتومیکی است و باید جراح متخصص آن را اصلاح کند.
3- لکوکوریا یا مردمک سفید
گاهی نوزادان با آب مروارید مادرزادی متولد می شوند که در این صورت مردمک چشم های آنها به رنگ سفید است. که در این شرایط انجام اقدامات جراحی برای جلوگیری از اختلالات بینایی ضرورت دارد.
سلامت این عضو حیاتی از اهمیت فراوانی برخوردار است، مراقب هشدار های زیر باشید:
هرگز از وسایلی مانند گوش پاک کن ها، دستمال کاغذی و … برای تمیز کردن چشمان نوزاد استفاده نکنید.
هنگام استفاده از پماد های چشمی و قطره های چشمی توجه به این نکته ضرورت دارد که نوک تیوپ آن با هیچ کجا تماس و برخورد نداشته باشد.
بدون دستور پزشک از هیچ دارویی برای درمان های خانگی چشمان نوزاد استفاده نکنید.
مادر، پرستار و یا هر کسی که از نوزاد مراقبت می کند، نباید ناخن های بلند داشته باشد، هم به علت احتمال برخورد با چشم نوزاد و صدمه به آن و هم از این جهت که زیر ناخن ها از مناسب ترین مکان ها برای تجمع میکروارگانیسم ها هستند.
هر مورد غیر طبیعی درمورد چشم نوزادتان را در اسرع وقت با پزشک او درمیان بگذارید.
